Levensverzekering belasting: fiscaliteit uitbetaling en fiscale aftrek

De belasting op levensverzekeringen in België heeft de laatste jaren een aantal wijzigingen ondergaan en het is belangrijk voor je, als verzekeringnemer of begunstigde, om te weten hoe jouw polis, premies en kapitaal worden belast.

Welke belastingen zou je moeten betalen als u uw levensverzekering zou afkopen of als de polis zou vervallen? Welke successierechten moeten jouw begunstigden betalen als je overlijdt? Op welke belastingvoordelen heb je recht?

Dit zijn slechts enkele van de vragen waarop we op deze pagina een precies antwoord geven en alles uitleggen wat je moet weten over levensverzekeringen in België.

Hoe wordt een levensverzekering belast in België?

De belasting op levensverzekeringen in België omvat verschillende belastingen en belastingvoordelen, afhankelijk van het type polis dat de verzekerde heeft afgesloten. Hier bekijken we deze verschillende aspecten:

• De regels voor het belasten van de afkoop van een levensverzekeringspolis of de uitkering van kapitaal bij overlijden. De belasting op afkoop zal hoger zijn dan de belasting op de eindvervaldag, die nul kan zijn.
• Regels voor successierechten bij overlijden van de polishouder. Het toegepaste tarief hangt af van de relatie tussen de polishouder en de begunstigde(n), en van de regio.
• De verschillende belastingvoordelen van levensverzekeringspremies. Deze premies zijn onder bepaalde voorwaarden en tot een bepaald bedrag fiscaal aftrekbaar.
• De fiscale behandeling van pensioenspaarverzekeringen en langetermijnspaarverzekeringen. Belastingvoordelen en belastingtarieven variëren naargelang het type contract.

Vergelijk de beste levensverzekeringen in een paar klikken

Vergelijk

Hoe wordt een levensverzekering in 2024 belast?

De belasting van levensverzekeringsrente hangt af van het type polis (tak 21 of tak 23), met specifieke belastingvoordelen voor pensioensparen.

Kenmerken	Tak 21	Tak 23
Betaalde premies	Aftrekbaar van belastbaar inkomen, tot een jaarlijkse limiet van 3 296 €	Niet aftrekbaar van belastbaar inkomen
Rendement / rente	Onderworpen aan 15 % roerende voorheffing op inkomsten uit effecten	Onderworpen aan 30 % roerende voorheffing, behalve voor pensioensparen
Kapitaal	Belastingvrij indien afkoop na 65 jaar	Onderworpen aan inkomstenbelasting als pensioen indien afkoop vóór 65-jarige leeftijd
Pensioensparen	Betaalde premies zijn aftrekbaar van het belastbaar inkomen, tot een jaarlijks plafond van 990 €, plus 300 € per kind ten laste, tot een maximum van 3 360 €. Rente is belastingvrij. Belastingvrij kapitaal indien gestort na de leeftijd van 65 jaar. Als het kapitaal vóór de leeftijd van 65 jaar is gestort dan is deze onderworpen aan een forfaitaire belasting van 10 %	Betaalde premies zijn fiscaal aftrekbaar tot een jaarlijkse limiet van 990 €, plus 300 € per kind ten laste, tot een maximum van 3 360 €. Rente is belastingvrij. Belastingvrij kapitaal indien gestort na de leeftijd van 65 jaar. Als het kapitaal vóór de leeftijd van 65 jaar is gestort dan is deze onderworpen aan een forfaitaire belasting van 10 %

Belasting op de rente van de levensverzekering

In België is de rente uit levensverzekeringen onderworpen aan een roerende voorheffing van 30 %. Deze roerende voorheffing wordt ingehouden aan de bron door de verzekeraar en wordt afgetrokken van de inkomstenbelasting.

Er is een uitzondering op deze regel voor pensioensparen. De rente op een levensverzekering van tak 23 die is afgesloten voor pensioensparen, is vrijgesteld van belasting.

Belasting op levensverzekeringskapitaal

Het kapitaal van een levensverzekering is onderworpen aan de inkomstenbelasting als een pensioen. Het belastingtarief is progressief, afhankelijk van het totale inkomen van de belastingbetaler.

Er is een uitzondering op deze regel voor pensioensparen. Het kapitaal van een levensverzekering van tak 23 die is afgesloten voor pensioensparen, is vrijgesteld van belasting als het wordt afgekocht na de leeftijd van 65 jaar. Als het kapitaal vóór de leeftijd van 65 jaar wordt afgekocht, is het onderworpen aan een forfaitaire belasting van 10 %.

Belastingheffing op pensioensparen

Pensioensparen is een speciale pensioenspaarregeling die aanzienlijke belastingvoordelen biedt.

Premies betaald aan een levensverzekering van tak 23 voor pensioensparen zijn aftrekbaar van het belastbaar inkomen, tot een jaarlijkse limiet van 990 €, plus 300 € per kind ten laste, tot een maximum van 3 360 €.

Pensioenspaarkapitaal is belastingvrij als het wordt gestort na de leeftijd van 65 jaar. Als het kapitaal vóór de leeftijd van 65 jaar wordt uitgekeerd, is het onderworpen aan een vaste belasting van 10 %.

Belasting op levensverzekering bij overlijden

Een belangrijk aspect van de belastingheffing op levensverzekeringen betreft de successierechten als de polishouder overlijdt voordat de polis is vervallen. In dat geval worden de fondsen van de levensverzekering op dezelfde manier aan successierechten onderworpen als de rest van het vermogen van de overledene.

De successierechten op levensverzekeringen variëren echter volgens een aantal criteria, waaronder de regio waar de polishouder woont en de relatie tussen de polishouder en zijn of haar erfgenamen.

Bij vererving in rechte lijn, dus tussen echtgenoten of wettelijk samenwonenden, hangt het tarief van de successierechten af van de belastingschijf:

Voor het Brussels Gewest :

Belastingschijf	Tarief successierechten
0 tot 50 000 €	3 %
50 000 tot 100 000 €	8 %
100 000 tot 175 000 €	9 %
175 000 tot 250 000 €	18 %
250 000 tot 500 000 €	24 %
meer dan 500 000 €	30 %

Voor het Vlaams Gewest:

Belastingschijf	Percentage
Van 0 € tot en met 50 000 €	3 %
Van 50 000,01 € tot en met 250 000 €	9 %
Meer dan 250 000 €	27 %

De successierechten tussen broers en zussen variëren ook naargelang de belastingschijf:

Regio	Tarieven successierechten levensverzekeringen
Brussel	Van 20 % tot 65 %
Vlaanderen	Van 25 % tot 55 %

De successierechten tussen neven en nichten of ooms en tantes variëren naargelang de belastingschijf:

Regio	Tarieven successierechten levensverzekering
Brussel	Van 35 % tot 70 %
Vlaanderen	Van 35 % tot 70 %

Voor overdrachten tussen niet-verwante personen variëren de successierechten ook volgens de belastingschijf:

Regio	Tarieven successierechten levensverzekeringen
Brussel	Van 40 % tot 80 %
Vlaanderen	Van 45 % tot 65 %

Vergelijk de beste levensverzekeringen in een paar klikken

Vergelijk

Hoe wordt de afkoop van een levensverzekering belast?

De belasting op levensverzekeringen varieert naargelang het type polis en meer bepaald naargelang het type verzekering:

Voor tak 21 levensverzekeringen is de belasting als volgt:

• 2 % roerende voorheffing op individuele levensverzekeringen
• 27 % roerende voorheffing op rente wanneer de polis wordt afgekocht tijdens de eerste acht jaar.

Voor tak 23 levensverzekeringen is de belastingregeling als volgt:

• Staatsbelasting op individuele levensverzekeringen van 2 % bij instap
• Geen roerende voorheffing en geen vermogenswinstbelasting bij afkoop

Voor tak 26 levensverzekeringen is het belastingregime als volgt:

• Geen belasting van 2 %
• 27 % roerende voorheffing op rente en winstdeling

Wat is de belasting op levensverzekeringen voor langetermijnsparen?

De definitieve belasting op langetermijnsparen wordt ingehouden via de belasting op langetermijnsparen of via je belastingaangifte als deze niet vooraf is ingehouden.

Bij fiscale levensverzekeringen die niet bedoeld zijn voor het aanvullen of verzekeren van een hypotheek is de belasting op langetermijnsparen op deze manier verschuldigd:

• Als je levensverzekering werd afgesloten voor je 55e : wanneer je 60 wordt, is je kapitaal onderworpen aan een belasting van 10 % die "belasting op langetermijnsparen" wordt genoemd, zelfs als je geen verdere betalingen doet. Deze belasting wordt rechtstreeks door uw verzekeraar ingehouden. Latere stortingen op de rekening worden niet langer belast.
• Als je na je 55e een fiscale levensverzekering hebt afgesloten: je kapitaal wordt op de tiende verjaardag belast tegen een tarief van 10 % met de belasting op langetermijnsparen, zelfs als je geen premies meer betaalt. De belasting wordt hier ook ingehouden door de verzekeraar. Uitkeringen na deze datum zijn vrijgesteld van deze belasting.
• Als je je levensverzekering afkoopt voor je 60e, moet je een eindheffing van 33 % betalen. Deze zeer hoge belasting betekent dat je goed moet nadenken over dit soort afkoop.
• Tot slot, als je nooit hebt geprofiteerd van een belastingvermindering op de premies van je langetermijnsparen: dan zal je pensioenkapitaal niet belastbaar zijn. Maar let op! Als je ook maar één premie hebt afgetrokken van je belastingaangifte, zal je volledige kapitaal belast worden aan het einde van het contract. Om te profiteren van deze belastingvrijstelling op pensioenkapitaal, en als je nog nooit hebt geprofiteerd van een belastingvermindering op premies, vraag dan je plaatselijke belastingkantoor om een certificaat dat je aan je verzekeraar kunt geven.

Wat zijn de fiscale voordelen van een pensioenspaarverzekering?

Als je een levensverzekering pensioensparen hebt afgesloten, wat overeenkomt met een individuele levensverzekering onder de derde pijler van het pensioenstelsel. Dan kun je met de premies die je voor deze polis betaalt van bepaalde belastingvoordelen genieten met een belastingvermindering.

Maar let op! Het bedrag van deze belastingvermindering is op deze manier beperkt voor 2023, dus voor het belastingjaar 2022:

• Ofwel een belastingvoordeel van 30 % met een plafond van 1 020 €
• Ofwel een belastingvoordeel van 25 % met een plafond van 1 310 €

Om in aanmerking te komen voor deze vermindering, moet je aan bepaalde voorwaarden voldoen:

• Je moet woonachtig zijn in het Koninkrijk België of een andere lidstaat van de Europese Economische Ruimte wanneer je het contract ondertekent.
• Je leeftijd moet tussen 18 en 65 jaar liggen op het moment dat je het contract afsluit.
• Je pensioenspaarcontract moet minstens 10 jaar lopen.
• Je mag maar één contract per verzekeraar of bank hebben.
• Je moet slechts één keer per jaar en voor één contract het volledige toegestane bedrag hebben gestort.
• Je kan enkel van deze vermindering genieten tot de leeftijd van 64 jaar.
• Je moet de begunstigde zijn in geval van overlijden.
• In geval van overlijden moet de begunstigde uw echtgenoot of echtgenote zijn, uw wettelijk samenwonende partner of een of meer verwanten tot in de tweede graad, als het contract tot doel heeft een lening voor de aankoop of het behoud van een onroerend goed te reconstitueren of te waarborgen, ten belope van het verzekerde kapitaal, ten voordele van de personen die de volle eigendom of het vruchtgebruik van het onroerend goed zullen verwerven, en voor het saldo van het kapitaal, uw echtgenoot of echtgenote, uw wettelijk samenwonende partner of een of meer verwanten tot in de tweede graad. In andere gevallen moet de begunstigde uw echtgeno(o)t(e), wettelijk samenwonende partner of bloedverwant tot in de tweede graad zijn.

Is een levensverzekering voor langetermijnsparen fiscaal aftrekbaar?

Als je een levensverzekering hebt afgesloten voor langetermijnsparen, is het ook mogelijk om de betaalde premies fiscaal af te trekken. Hiervoor moet je aan bepaalde voorwaarden voldoen, die hieronder worden beschreven:

• De verzekeringnemer of abonnee moet zowel de verzekerde als de begunstigde zijn in geval van leven.
• Bij overlijden moet de begunstigde de echtgenoot of echtgenote van de verzekeringnemer zijn, of zijn of haar ouder(s) tot in de tweede graad.
• De polis moet vóór de leeftijd van 65 jaar zijn afgesloten en de polis met het voordeel bij leven moet een minimale looptijd van 10 jaar hebben.
• In 2023 is het maximale eigen risico voor dit type levensverzekering 2 350 € per jaar. Het precieze bedrag dat een polishouder kan bijdragen aan langetermijnsparen hangt af van zijn inkomen. Er moet ook worden opgemerkt dat als je hebt geprofiteerd van kapitaal- en renteaflossing voor een hypotheek, je mogelijk slechts gedeeltelijk kunt profiteren van dit belastingvoordeel in verband met langetermijnsparen.

Een speciaal geval waar je op moet letten, is een levensverzekering afgesloten door een zelfstandige.
In dit geval kunnen de premies aftrekbaar zijn als de verzekering bedoeld is om professionele verplichtingen te dekken. Volgens de Belgische wetgeving kunnen premies worden afgetrokken als ze worden gebruikt als onderpand voor een zakelijke lening , aangezien ze dan worden beschouwd als zakelijke uitgaven. Dit is met name het geval voor premies die worden gestort in een VAPZ of Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen.

Hoe moet een levensverzekering worden aangegeven voor belastingdoeleinden?

Zoals we net hebben gezien, geven de premies die je betaalt voor je levensverzekering je recht op belastingaftrek. Maar om hiervan te kunnen profiteren, moet u ze wel aangeven bij uw jaarlijkse belastingaangifte.

Het bedrag van de betaalde premies moet worden aangegeven in de rubriek "individuele levensverzekeringspremies afgesloten vanaf 1 januari 2005 die in aanmerking komen voor de aftrek voor alleenstaanden" in vak IX, code 1371 of 2371 van de belastingaangifte.

Om van deze belastingvermindering te kunnen genieten, moet uw verzekeringsmaatschappij u eerst de betreffende fiscale attesten hebben toegestuurd.

Als dit je allereerste belastingaangifte voor een levensverzekeringspolis is, raden we je aan om het basiscertificaat bij je aangifte te voegen om je recht op de aftrek te bevestigen, evenals het certificaat van je verzekeraar waarin de betaling van de premie wordt bevestigd.

Vergeet niet dat wanneer u het bedrag van deze premies ook maar één keer opgeeft om te profiteren van een aftrek, dit bedrag belastbaar wordt en het kapitaal dat aan u zal worden uitgekeerd in geval van overlijden zal worden belast.