Beste pensioensparen voor zelfstandigen in 2024

Voor zelfstandigen in België kan het wettelijke pensioen vaak onvoldoende blijken om hun levensstandaard op pensioen te handhaven. In deze context is het absoluut noodzakelijk dat elke zelfstandige de verschillende beschikbare pensioenspaaropties kent en begrijpt hoe ze kunnen bijdragen aan een comfortabeler en zekerder pensioen.

Welke pensioenspaaropties zijn geschikt voor zelfstandigen? Hoe kan ik de belastingvoordelen maximaliseren terwijl ik spaar voor mijn pensioen? Wat zijn de bijdragelimieten en hoe beïnvloedt belastingheffing op opgebouwd kapitaal de totale besparingen?

In deze gids nemen we pensioenspaar contracten specifiek voor zelfstandigen, zoals de VAPZ, IPT en POZ, onder de loep en belichten we hun kenmerken, belastingvoordelen en storting limieten. We gaan ook in op de belasting die van toepassing is op opgebouwd kapitaal, om je te helpen begrijpen hoe deze verschillende elementen op elkaar inwerken en je pensioenplanning beïnvloeden.

Hoeveel bedraagt het zelfstandigen pensioen in België?

Berekening zelfstandigen pensioen

De hoogte van het pensioen van een zelfstandige in België hangt af van een aantal factoren, waaronder zijn of haar statuut, inkomen en gezinssituatie. Pensioenrechten worden verworven voor elk kwartaal waarin sociale zekerheidsbijdragen werden betaald, als hoofd- of bijberoep zelfstandige.

Periodes waarin niet is gewerkt kunnen onder bepaalde voorwaarden ook bijdragen aan het pensioen, zoals militaire dienst, periodes van afgekochte studie of periodes van inactiviteit door ziekte of handicap.

Het gemiddelde pensioen voor een zelfstandige in België zal in 2023 2000 € netto per maand bedragen.

Minimumpensioen voor zelfstandigen

Als het beroepsinkomen van een zelfstandige recht geeft op een pensioen dat lager is dan het minimumpensioen en hij heeft een pensioengevende loopbaan van minstens 30 jaar, dan wordt zijn pensioen verhoogd tot het minimum, afhankelijk van de lengte van zijn loopbaan.

Voor een volledige loopbaan van 45 jaar bedraagt het minimumpensioen voor een zelfstandige 20 437,44 € per jaar (of 1 703,12 € per maand) tegen enkelvoudig tarief, en 25 538,78 € per jaar (of 2 128,23 € per maand) tegen huishoudelijk tarief.

Om je goed voor te bereiden op je toekomstige pensioen, kun je overwegen om de beste pensioenspaarcontracten in België te vergelijken.

Vergelijk de beste pensioenspaarcontracten

Vergelijk

Welk aanvullend pensioen is geschikt voor zelfstandigen?

Voor zelfstandigen in België zijn er verschillende mogelijkheden om een aanvullend pensioen op te bouwen, elk aangepast aan verschillende profielen en behoeften. Hier is een overzicht van de belangrijkste beschikbare formules:

• VAPZ (Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen): beschikbaar voor alle zelfstandigen, een VAPZ laat je toe een aanvullend pensioenkapitaal op te bouwen met belastingvoordelen en flexibele dekkingsmogelijkheden.
• IPT (Individuele Pensioentoezegging): bedoeld voor zelfstandigen met een bedrijf, de IPT biedt de mogelijkheid om een aanvullend pensioenkapitaal op te bouwen met voorschot opties voor vastgoedprojecten en extra garanties.
• POZ (Pensioenovereenkomst voor zelfstandigen): bedoeld voor zelfstandigen zonder bedrijf, met de POZ kun je een aanvullend pensioen opbouwen met aantrekkelijke belastingvoordelen.

VAPZ of Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen

Het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ) is een pensioenspaarplan speciaal ontworpen voor zelfstandigen in België. Hier volgt een gedetailleerde analyse van de kenmerken:

• Doelgroep: een VAPZ is beschikbaar voor iedereen die als zelfstandige werkt, zodat bijna al de professionals een aanvullend pensioen kan opbouwen bovenop hun wettelijk pensioen .
• Fiscale voordelen: de betalingen in het kader van het ICB zijn aftrekbaar als beroepskosten. Hierdoor kunnen zelfstandigen hun netto belastbaar inkomen verlagen, waardoor ze minder sociale bijdragen betalen. Bovendien is er geen belasting op de premies van een VAPZ, wat een extra belastingvoordeel biedt .
• Soorten VAPZ: er zijn twee soorten VAPZ: de standaard VAPZ en de sociale VAPZ. Bij de standaard VAPZ zijn de jaarlijkse betalingen beperkt tot 8,17 % van het gemiddelde inkomen van de voorbije drie jaar, met een minimum van 100 €. De sociale VAPZ daarentegen staat iets hogere uitkeringen toe (tot 9,40 % van het referentie-inkomen) en biedt extra zekerheid, zoals dekking bij invaliditeit of levensverzekering .
• Belastingen op een VAPZ: wanneer het gespaarde kapitaal op 60- of 65-jarige leeftijd wordt opgenomen, wordt een RIZIV-bijdrage van 3,55 % toegepast op het totale bedrag, met een optionele solidariteitsbijdrage van 0-2 %. Het resterende bedrag wordt dan belast op basis van de notionele interest in de personenbelasting, wat over het algemeen minder duur is dan in één keer een hogere belasting te betalen op het eindbedrag.

IPT of individuele pensioentoezegging voor zelfstandigen?

De Individuele Pensioentoezegging (IPT) is een pensioenspaaroptie die speciaal ontworpen is voor zelfstandigen met een eigen bedrijf. Hier volgt een analyse van de belangrijkste kenmerken:

• Doelgroep: een IPT is gericht op zelfstandige bedrijfsleiders. Zelfstandigen met een eenmanszaak komen echter niet in aanmerking voor een IPT.
• Flexibiliteit en betalingen: een IPT biedt een grote flexibiliteit en kan worden aangepast aan de behoeften en situatie van de bedrijfsleider. Betalingen kunnen maandelijks, driemaandelijks, halfjaarlijks of jaarlijks gebeuren. Sommige verzekeraars bieden ook winstdeling aan om het spaargeld van zelfstandigen aan te vullen.
• Beleggingsopties: een IPT biedt twee belangrijke beleggingsopties:
  • Tak 21: dit is een veilige optie, waarbij het rendement vastligt en vooraf bepaald is. Deze optie wordt aanbevolen voor mensen die hun pensioen naderen of die marktrisico's willen vermijden.
  • Tak 23: bij deze optie wordt op de markt belegd en is het risico hoger, maar het potentiële rendement ook, vooral op lange termijn.
• Belastingvoordelen: betalingen aan een IPT zijn aftrekbaar als bedrijfskosten, waardoor het belastbaar inkomen van het bedrijf daalt en dus ook de sociale premies. Deze betalingen moeten echter voldoen aan de 80%-regel, die het maximumbedrag beperkt dat kan worden gespaard en gedeclareerd als bedrijfskosten.
• Belasting op betalingen en eindkapitaal: betalingen aan een IPT zijn onderworpen aan een belasting van ongeveer 4 %. Wanneer het kapitaal op 65-jarige leeftijd wordt opgenomen, is het belastingtarief 10 % plus gemeentebelasting, met een RIZIV-bijdrage van 3,55 % en een solidariteitsbijdrage variërend van 0 % tot 2 %. Deze eindheffing is over het algemeen voordeliger dan die van een salarisverhoging.

De POZ of pensioenovereenkomst voor zelfstandigen

Een Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen (POZ) is een pensioenspaarplan speciaal voor zelfstandigen zonder bedrijf. Dit zijn de belangrijkste details van deze regeling:

• Doelgroep: een POZ is bedoeld voor zelfstandigen zonder onderneming. Bedrijfsleiders komen niet in aanmerking voor de POZ, aangezien zij beschikken over de Individuele Pensioentoezegging (IPT). De POZ is ook beschikbaar voor partners en verzorgers van zelfstandigen.
• Hoe een POZ werkt: het stelt zelfstandigen in staat om in hun eigen tempo betalingen te doen, wat flexibiliteit biedt bij het opbouwen van hun pensioensparen. Het doel is om een belastingvoordeel tot 30 % op te bouwen.
• Beleggingsmogelijkheden: een POZ biedt twee hoofdtakken voor sparen:
  • Tak 21: dit is een veiligere optie, waarbij het rendement vaststaat en vooraf bepaald is. Deze tak is bijzonder geschikt voor mensen die hun pensioen naderen en de risico's van marktschommelingen willen vermijden.
  • Tak 23: deze tak houdt beleggen in de markt in, met potentieel hogere rendementen maar met meer risico. Het is ideaal voor mensen die vroeg met hun pensioensparen beginnen en zo marktschommelingen op lange termijn kunnen opvangen.
• Belastingvoordelen: POZ-betalingen komen met aantrekkelijke belastingvoordelen, waaronder belastingvermindering tot 30 %, op voorwaarde dat je voldoet aan de 80%-regel. Eindkapitaalbelasting is ook voordelig, namelijk 10 %, plus een RIZIV-bijdrage van 3,55 % en een solidariteitsbijdrage van 0-2 %.

Hoe kies ik het beste pensioenspaarcontract voor zelfstandigen?

Het kiezen van het beste pensioenspaarcontract voor zelfstandigen hangt af van een aantal factoren, zoals beroepsstatuut, pensioendoelen, risicotolerantie en fiscale situatie. Hier is een tabel die de drie belangrijkste pensioenspaarcontracten voor zelfstandigen in België vergelijkt: VAPZ, IPT en POZ.

Criteria	VAPZ (Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen)	IPT (Individuele Pensioentoezegging)	POZ (Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen)
Doel	Alle zelfstandigen	Zelfstandigen met een vennootschap	Zelfstandigen als natuurlijk persoon
Fiscale voordelen	Tot 70 % terugvordering op het bespaarde bedrag	Aftrekbaar als bedrijfskosten	Tot 30 % belastingvermindering
Rente	Gegarandeerd, plus eventuele winstdeling	Afhankelijk van de tak	Afhankelijk van de tak
Beleggingsopties	Tak 21 (vast) of Tak 23 (variabel)	Tak 21 of 23	Tak 21 of 23
Premietaks	Geen	Ca. 4 % premietaks	Geen
Eindheffing	Voordelig op basis van een fictieve lijfrente	10 % of 20 % afhankelijk van de leeftijd van opname	10 % plus sociale premies
Extra bescherming	Mogelijk (sociale VAPZ)	Ja (invaliditeits- en overlijdensverzekering)	Ja (invaliditeits- en overlijdensverzekering)

Advies bij het kiezen van de juiste optie in functie van de doelstellingen en de situatie van de zelfstandige:

• Voor alle zelfstandigen: een VAPZ is een universele optie, die een flexibele spaaroplossing biedt met goede fiscale voordelen en de mogelijkheid van een aanvullende dekking via de sociale VAPZ.
• Voor zelfstandigen met een vennootschap: een IPT is ideaal als je een bedrijf runt. Het biedt een belastingaftrek als bedrijfskosten en biedt meer flexibiliteit in beleggingsopties.
• Voor zelfstandigen als natuurlijk persoon: een POZ is speciaal ontworpen voor zelfstandigen zonder bedrijf. Het biedt een aantrekkelijk belastingvoordeel en biedt ook een grote flexibiliteit op het vlak van betalingen en beleggingsopties.
• Afhankelijk van de risicotolerantie: voor een meer voorzichtige aanpak biedt tak 21 (beschikbaar in alle drie de contracten) een vast rendement. Voor wie bereid is meer risico te nemen voor een hoger potentieel rendement, is tak 23 geschikter.
• Planning op lange termijn: voor wie vroeg begint, kan een combinatie van tak 21 en 23 ideaal zijn, beginnend met risicovollere beleggingen (tak 23) en dan verschuiven naar veiligere opties (tak 21) naarmate de pensionering nadert.

Plan je pensioen efficiënt met behulp van een pensioenspaarvergelijker en vind de beste deal op de markt.

Vergelijk de beste pensioenspaarcontracten

Vergelijk

Wat zijn de fiscale aftrekmogelijkheden voor pensioenspaarcontracten voor zelfstandigen?

Belastingaftrek is een belangrijke factor bij het kiezen van een pensioenspaarcontract voor zelfstandigen. Hier is een vergelijkende tabel met de fiscale aftrek voor elk type pensioenspaarcontract: VAPZ, IPT en POZ.

Criterium	VAPZ (Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen)	IPT (Individuele Pensioentoezegging)	POZ (Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen)
Premie aftrek	Tot 70 % (belastingvermindering en vermindering van sociale zekerheidsbijdragen)	Aftrekbaar als bedrijfskosten, met inachtneming van de 80 %-regel	Tot 30 % belastingvermindering, met inachtneming van de 80%-regel

• VAPZ: een VAPZ biedt tot 70 % aftrek op het gespaarde bedrag, wat een belastingvermindering en een vermindering van de sociale zekerheidsbijdragen inhoudt. Dit is een zeer voordelige optie voor zelfstandigen op het vlak van belastingaftrek.
• IPT: met een IPT zijn premies aftrekbaar als bedrijfskosten, maar moeten ze voldoen aan de 80%-regel, die het maximale bedrag bepaalt dat kan worden gespaard en afgetrokken voor belastingdoeleinden. Een IPT is vooral voordelig voor zelfstandigen met een bedrijf, in termen van belastingplanning en lagere socialezekerheidsbijdragen.
• POZ: Een POZ biedt tot 30 % belastingvermindering op betalingen, op voorwaarde dat ook aan de 80%-regel wordt voldaan. Deze optie is dus voordelig voor zelfstandigen zonder bedrijf, omdat het een goede belastingaftrek biedt en tegelijkertijd de mogelijkheid biedt om een aanzienlijk pensioensparen op te bouwen.

Hoeveel kan een zelfstandige jaarlijks sparen voor zijn pensioen?

Voor zelfstandigen in België verschillen de jaarlijkse spaarplafonds naargelang het gekozen pensioenspaarcontract. Hier is een tabel die de plafonds vergelijkt voor de VAPZ, IPT en POZ in 2023:

Criterium	VAPZ (Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen)	IPT (Individuele Pensioentoezegging)	POZ (Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen)
Jaarlijkse betalingslimiet	Tot 8,17 % van het netto-inkomen, met een maximum van 3 859,40 € voor de VAPZ en 4 440,43 € voor de sociale VAPZ	Gebaseerd op de 80%-regel, afhankelijk van de huidige inkomsten en het wettelijk plafond	Beperkt door de 80%-regel mag het bedrag van het pensioen maximaal 80% van het laatste zelfstandige inkomen bedragen

• VAPZ: een VAPZ biedt een jaarlijks plafond van 3 859,40 € en 4 440,43 € voor de sociale VAPZ in 2023. Dit plafond wordt berekend als een percentage van het netto-inkomen van de zelfstandige.
• IPT: voor een IPT wordt het maximumbedrag bepaald door de 80%-regel, die bepaalt dat de som van de wettelijke en aanvullende pensioenen niet meer mag bedragen dan 80% van het laatste normale bruto jaarinkomen van de zelfstandige. Het exacte bedrag hangt dus af van de huidige inkomsten en de wettelijke grenzen.
• POZ: in het geval van een POZ wordt het premieplafond ook beperkt door de 80%-regel, gebaseerd op het laatste zelfstandige inkomen. De exacte berekening van deze premie kan complex zijn en hangt af van een aantal factoren.

Hoe wordt pensioenspaarkapitaal voor zelfstandigen belast?

De belasting van het kapitaal dat wordt opgebouwd via een pensioenspaarcontract is een cruciaal aspect voor zelfstandigen in België. Hier is een vergelijkende tabel van de vermogensbelasting voor de belangrijkste pensioenspaarcontracten: VAPZ, IPT en POZ.

Criterium	VAPZ (Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen)	IPT (Individuele Pensioentoezegging)	POZ (Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen)
Belasting op kapitaal bij pensionering	Belasting op basis van een fictieve lijfrente. RIZIV- en solidariteitsbijdragen kunnen van toepassing zijn	10 % op 65-jarige leeftijd, plus gemeentebelasting, RIZIV-bijdrage van 3,55 % en solidariteitsbijdrage van 0-2 %	10 % op eindkapitaal, plus 3,55 % RIZIV-bijdrage en 0-2 % solidariteitsbijdrage
Specifieke tarieven volgens leeftijd van opname	Varieert volgens leeftijd en berekeningsformule fictieve annuïteit	20 % op 60-jarige leeftijd, afnemend met de leeftijd	Niet van toepassing